Trẻ chậm nói là tình trạng không quá xa lạ với nhiều bậc phụ huynh, tuy nhiên để hiểu rõ về nguyên nhân, mức độ nghiêm trọng và cách can thiệp hiệu quả cho trẻ vẫn còn là băn khoăn của nhiều người. Bài viết dưới đây sẽ cung cấp thông tin chi tiết về tình trạng chậm nói ở trẻ em, giúp cha mẹ có thêm kiến thức và phương pháp phù hợp để hỗ trợ con mình phát triển ngôn ngữ tốt nhất.
Nguyên nhân trẻ chậm nói phổ biến
1. Vấn đề về cơ quan phát âm
- Các dị tật bẩm sinh như hở hàm ếch, vòm miệng ngắn
- Rối loạn chức năng cơ lưỡi, môi, hàm
- Liệt dây thần kinh vận động
2. Tác động của yếu tố tâm lý và giáo dục
- Tự kỷ, khó khăn về giao tiếp xã hội
- Thiếu tương tác, kích thích ngôn ngữ với môi trường xung quanh
- Phương pháp nuôi dạy hạn chế giao tiếp
3. Các vấn đề bệnh lý
- Mất thính lực
- Bại não
- Di chứng sau xuất huyết não
Các dấu hiệu nhận biết bé chậm nói
1. Trẻ từ 3 – 9 tháng tuổi
- Không phản ứng với tiếng động mạnh
- Không bập bẹ, không ê a
2. Trẻ từ 9 – 18 tháng tuổi
- Không nói được bất kỳ từ nào
- Chỉ hiểu được một số từ đơn giản
- Khó bắt chước âm thanh
3. Trẻ từ 18 – 24 tháng tuổi
- Chỉ nói được một vài từ đơn lẻ
- Không nói được câu
- Phát âm không rõ ràng
Trẻ chậm nói khi nào cần can thiệp
1. Trẻ dưới 12 tháng tuổi
- Không phản ứng với tiếng động lớn
- Không bập bẹ, không ê a
2. Trẻ từ 12 – 18 tháng tuổi
- Không nói được bất kỳ từ nào
- Không hiểu được một số từ đơn giản
- Khó bắt chước âm thanh
3. Trẻ từ 18 – 24 tháng tuổi
- Chỉ nói được một vài từ đơn lẻ
- Không nói được câu
- Phát âm không rõ ràng
Trẻ chậm nói khám ở đâu tại TPHCM
1. Bệnh viện Nhi Đồng 1
Địa chỉ: 341 đường Sư Vạn Hạnh, Phường 10, Quận 10, Thành phố Hồ Chí Minh
Điện thoại: 028 3927 1119
2. Bệnh viện Nhi Đồng 2
Địa chỉ: 14 Lý Tự Trọng, Phường Bến Nghé, Quận 1, TPHCM
Điện thoại: 1900 1215
Trị liệu ngôn ngữ cho bé chậm nói
1. Liệu pháp ngôn ngữ thông thường
- Luyện các bài tập cơ miệng
- Hướng dẫn kỹ thuật phát âm
- Dạy bé chậm nói tập nói các từ, câu
2. Liệu pháp ngôn ngữ kết hợp vận động
- Sử dụng các bài tập vận động để kích thích ngôn ngữ
- Kết hợp âm nhạc, trò chơi để tăng hứng thú
3. Liệu pháp ngôn ngữ sử dụng máy tính
- Sử dụng các phần mềm chuyên dụng để luyện phát âm
- Cung cấp phản hồi tức thì về độ chính xác của phát âm
Bảng so sánh các phương pháp trị liệu ngôn ngữ
| Phương pháp | Ưu điểm | Nhược điểm |
| Liệu pháp ngôn ngữ thông thường | Tập trung vào các bài tập chuyên biệt | Yêu cầu thời gian và công sức |
| Liệu pháp ngôn ngữ kết hợp vận động | Kích thích ngôn ngữ thông qua các bài tập vận động | Tốn nhiều thời gian và không gian |
| Liệu pháp ngôn ngữ sử dụng máy tính | Phản hồi tức thì về độ chính xác phát âm | Có thể khiến trẻ mất sự tập trung |
Câu hỏi thường gặp
1. Trẻ chậm nói có phải là triệu chứng của bệnh tự kỷ không?
Trả lời: Trẻ chậm nói có thể là một trong những dấu hiệu của bệnh tự kỷ, tuy nhiên không phải trẻ chậm nói nào cũng mắc bệnh tự kỷ.
2. Có nên cho trẻ dùng thuốc kích thích ngôn ngữ không?
Trả lời: Không nên tự ý cho trẻ dùng thuốc kích thích ngôn ngữ. Việc sử dụng thuốc phải có sự chỉ định và giám sát của bác sĩ.
3. Trẻ chậm nói có cần đi học mẫu giáo không?
Trả lời: Có. Môi trường mẫu giáo giúp trẻ có cơ hội tiếp xúc với nhiều bạn bè, kích thích ngôn ngữ và cải thiện kỹ năng giao tiếp.
4. Trẻ chậm nói có thể nói bình thường được không?
Trả lời: Có. Nếu trẻ được phát hiện và can thiệp sớm, trẻ có thể cải thiện đáng kể khả năng ngôn ngữ và nói bình thường.
5. Trẻ chậm nói có nên phẫu thuật không?
Trả lời: Phẫu thuật chỉ cần thiết trong trường hợp trẻ bị dị tật bẩm sinh ảnh hưởng đến cơ quan phát âm.
Kết luận
Trẻ chậm nói là một tình trạng phổ biến với nhiều nguyên nhân khác nhau. Để hỗ trợ trẻ phát triển ngôn ngữ tốt nhất, cha mẹ cần chú trọng theo dõi những dấu hiệu chậm nói, tìm hiểu nguyên nhân và can thiệp sớm.
Các phương pháp trị liệu ngôn ngữ thường được áp dụng để cải thiện khả năng nói của trẻ như tìm gia sư giáo viên dạy trẻ chậm nói tại nhà hoặc đưa trẻ đến các trung tâm dạy trẻ chậm nói để can thiệp sớm. Bên cạnh đó, cha mẹ cũng có thể tự luyện tập với trẻ tại nhà, tạo môi trường giao tiếp tích cực để trẻ có thể phát triển ngôn ngữ một cách tự nhiên.
